Zo kan je kind veilig met de fiets de weg op
Veel ouders vinden het een hele opgave om samen met kinderen op de fiets aan het verkeer deel te nemen. Wij hebben Roland Romano van de Radlobby Österreich gevraagd hoe je dat zo veilig en ontspannen mogelijk aanpakt.
Roland, eerst even de basis. Waarom is fietsen voor kinderen – en volwassenen! – zo belangrijk?
De grootste gezondheidsproblemen van nu zitten 'm in een gebrek aan beweging en de aandoeningen die daardoor in de hand worden gewerkt. Sterker nog, zitten is het nieuwe roken.
Van alle kinderen voldoet slechts één op de vijf kinderen aan de bewegingsaanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie! Bovendien heeft een op de drie kinderen overgewicht en blijkt uit onderzoek dat kinderen die op de fiets naar school gaan, zich beter kunnen inspannen en concentreren.
Beweging in het algemeen en de fiets in het bijzonder hebben dus grote gezondheidsvoordelen. Al jaren zeggen gezondheidsdeskundigen dat beweging zo veel mogelijk met het dagelijks leven verweven moet zijn.
Idealiter leg je de route naar de dagelijkse dingen als school, de winkel of een vereniging op een actieve manier af. De beste manier om kleine kinderen met een actieve levensstijl te laten kennismaken, is door gezellige gezinsuitstapjes op de fiets te maken. Zo ontdekken ze hoe fijn het is om elke dag te bewegen.
Voor veel mensen is dat echter een hele uitdaging. Hoe kunnen ze daarbij worden aangemoedigd?
Meer mensen in de pedalen krijgen vraagt om passende verkeerspolitiek en planologie. Er moet politieke wil en voldoende financiering voor zijn.
Fietspaden mogen geen rariteit in het wegennet zijn – er is juist een compleet fietspadennetwerk noodzakelijk. En de mensen zelf? Die moeten gewoon de fiets pakken en doortrappen!
Even een praktische vraag. Moeten ouders voor of achter hun kind fietsen?
Bij de eerste fietspogingen moeten ouders voor hun kind fietsen, omdat ze dan het goede voorbeeld kunnen geven. Vooral bij kleine kinderen is dat van belang. Zodra kinderen inzicht in verkeerssituaties hebben verkregen, kunnen ze vóór hun ouders fietsen, zodat ze zelf aan het verkeer leren deelnemen.
Is Oostenrijk is sinds kort wettelijk vastgelegd dat een kind en toezichthoudende volwassene onder bepaalde omstandigheden ook naast elkaar mogen fietsen. [In Nederland mogen fietsers sowieso met z'n tweeën naast elkaar rijden, mits ze daarbij geen hinder vooroorzaken voor andere weggebruikers – red.]
Waar moet je qua veiligheid echt rekening mee houden? Hoe verschillen het inschattingsvermogen en de motoriek van kinderen en volwassenen van elkaar?
Kinderen hebben eigenlijk een soort tunnelvisie, waardoor ze aan overzicht ontbreekt. En doordat ze kleiner zijn, zien ze minder. Bovendien zijn er meer obstakels die hun het zicht belemmeren.
Ook kunnen ze niet goed inschatten hoe snel andere weggebruikers rijden én raken ze sneller afgeleid.
Meer informatie over hoe kinderen het verkeer ervaren vind je hier.
Wat moeten ouders goed oefenen met hun kinderen?
Stabiliteit is een belangrijke: opstappen, afstappen, vaart maken en weer stoppen. Ze moeten hun hand leren uitsteken als ze gaan afslaan en ze moeten met één hand aan het stuur een bocht kunnen nemen.
Daarnaast moeten ze doelgericht kunnen remmen, voor acute gevaren kunnen remmen en over hun schouder kunnen kijken als ze recht vooruit fietsen en bijvoorbeeld iemand willen inhalen. Ten slotte moeten ze oefenen met recht vooruit fietsen op een laag tempo.
Wat voor straat is voor ouders en kinderen het veiligst?
Met stip op één staan autovrije straten, zoals voetgangersgebieden en brede fietspaden. Daarna: woonwijkstraten met weinig motorrijtuigen, gevolgd door fietspaden, fietsstraten en woonerven. Ook 30-wegen en doodlopende straten lenen zich goed voor veilig fietsverkeer.
Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen alleen fietsen en op wat voor wegen mogen ze fietsen?
In Oostenrijk mogen kinderen op zijn vroegst als ze negen jaar en in het bezit van een verkeersdiploma zijn alleen over fietspaden en fietsinfrastructuur. [In Nederland is dit niet wettelijk geregeld – red.] Fietsen over de stoep is, behalve bij oversteken, nooit toegestaan zodra een fiets een wieldiameter van meer dan 30 cm heeft.
De trend dat basisschoolleerlingen alleen, op een elektrische step, over de stoep naar school zoeven, is ook niet toegestaan. [Ook in Nederland mag dat niet, aangezien elektrische steps voor kinderen jonger dan 16 jaar verboden zijn – red.]
In Duitsland mogen kinderen van welke leeftijd dan ook zelf op de stoep fietsen en vanaf acht jaar mogen ze ook de straat op.
In Zwitserland mogen kinderen al vanaf zes jaar zelfstandig op straat fietsen.
Wat kun je zelf doen om de fiets tot een veiliger vervoermiddel te maken?
Je kunt je altijd aansluiten bij mobiliteitsverenigingen, een donatie doen of met vrijwilligerswerk beginnen. Daarnaast kan iedereen zelf iets doen om verbetering te eisen van politici. Denk aan initiatieven en petities voor 30-straten, meer woonerven en fietspaden.
Ga je zelf met de auto op pad, let dan goed op je snelheid en houd veel afstand als je fietsers inhaalt. Wil er iemand een zebrapad oversteken, stop dan ook. Je moet rekening met elkaar houden en andere verkeersgebruikers behandelen zoals je zelf ook wilt worden behandeld.
Tips om veilig naar school te fietsen:
- De kortste weg is niet altijd de beste. De route moet verkeersarm zijn, met overzichtelijke kruispunten en oversteekplaatsen.
- Je kind moet de fietsroute naar school meerdere keren in beide richtingen hebben geoefend. Je moet je kind voorbereiden op de gevaarlijke plekken. Denk aan langzamer rijden bij uitritten en meer afstand houden tot grote voertuigen.
- Je moet de fietsroute naar school vanuit de ogen van je kind bekijken. Kinderen zijn immers kleiner en hebben weinig overzicht. Rijd achter je kind aan, controleer hoe het zich gedraagt en bespreek naderhand hoe het ging.
