Negen tips om veilig naar school te fietsen

Maar: naar school fietsen is niet alleen voor kinderen spannend, ook ouders vinden het een hele onderneming. Er komen waarschijnlijk allerlei vragen bij je op: wat is de veiligste weg naar school? Waar loert het gevaar? Is de fiets technisch helemaal in orde? Hoe bereid ik mijn kind erop voor om met de fiets naar school te gaan? Met onze tips en belangrijke informatie krijg je je kind veilig op school.

1. Controleer de wettelijke situatie in je land

Vanaf welke leeftijd, op wat voor fiets en volgens welke regels kinderen zelfstandig met de fiets aan het verkeer mogen deelnemen, kan per land verschillen. In Oostenrijk is een fietsbel bijvoorbeeld verplicht en mogen kinderen pas vanaf dertien jaar (op zijn vroegst pas vanaf negen jaar als ze hun verkeersdiploma hebben behaald) zonder begeleiding van een volwassene het fietspad of de straat op.

Controleer van tevoren welke regels in jouw land gelden, zodat je zeker weet dat je kind aan alle wettelijke vereisten voldoet. Overigens: in deze video leggen we de belangrijkste wettelijke vereisten kort uit.

2. Welke route is het best? 

Of je je kind met de fiets naar school wilt sturen, hangt vooral af van de route naar school. 

Bedenk daarbij dat de kortste weg lang niet altijd ook de veiligste is. Vooral drukte en hellingen kunnen voor je kind aanvankelijk een te grote uitdaging blijken. Volg liever een rustigere route, met zo min mogelijk kruispunten, uitritten en oversteekplaatsen. Een stukje omfietsen betaalt zich vaak genoeg uit in meer rust en ontspanning onderweg. Kom je toch langs drukke, onoverzichtelijke kruispunten en oversteekplaatsen, dan kun je het beste afstappen en lopend het zebrapad nemen.

3. Auto's en de omgeving van de school 

Voor de veiligheid van je kind is de directe omgeving van de school van groot belang. Als ouder kun je de school en je gemeente vragen om een veilige schoolomgeving in te richten, zodat schoolgaande kinderen te voet of met de fiets naar school kunnen gaan. Autovrije zones rondom de school vormen een enorme verbetering van de veiligheid. Bovendien kun je als ouder zelf ook je steentje bijdragen. Hoe meer kinderen te voet, op de fiets of met een stepje naar school komen, des te minder auto's de omgeving van de school onveilig maken. "Helaas zetten veel ouders hun kinderen met de auto bij school af, waardoor juist het laatste stukje van de route het gevaarlijkst wordt," aldus verkeerskundige Werner Palfinger van de Radlobby Klosterneuburg, een Oostenrijkse fietsersbond. "We moeten ouders erop bedacht maken dat ze met hun auto kinderen in gevaar brengen in plaats van ze te beschermen."

4. Veiligheidscheck: houd je fiets helemaal in orde

Wat voor iedere fietstocht geldt, gaat ook zeker op voor de rit naar school: de fiets moet tiptop in orde zijn. Hoe je je fiets goed schoonmaakt en onderhoudt, legt onze fietstechnicus Tim je in deze video uit.

Voer regelmatig een korte veiligheidscontrole uit, zodat je zeker weet dat je kind veilig de weg op kan. Laat de fiets ook regelmatig nakijken door een fietsenmaker. Benieuwd hoe je snel controleert of de fiets rijklaar is en of alle onderdelen goed hun werk doen? Controleer dan het volgende: 

5. Oefen met de route naar school en hoe je je moet gedragen in het verkeer!

Je kind moet de belangrijkste verkeersaanduidingen op de weg naar school kennen, zoals het stop- en voorrangsbord. Leg uit wat die borden betekenen. Over het algemeen moet je je kind zo vroeg mogelijk op de uitdagingen in het verkeer voorbereiden en zelf ervaring laten opdoen. Je kind moet mogelijke gevaren, zoals een uitrit met slecht zicht, autodeuren die worden geopend en stoepranden, leren herkennen en er vervolgens juist mee weten om te gaan. In dit artikel lees je precies waar het gevaar zich in het verkeer schuilhoudt en ontdek je hoe het verkeer op je kind overkomt.

Oefen de heen- én terugweg, net zo lang totdat je kind de hele route zelf onder controle heeft. Daarbij is het belangrijk dat je de route vanuit de ogen van je kind bekijkt. Doordat kinderen kleiner zijn dan volwassenen, zien ze alles van veel lager van de grond af. Fiets in het begin met je kind mee, zodat je te allen tijde aanwijzingen kunt geven. Daarbij is het wel belangrijk dat je genoeg tijd neemt en je kind geen stress aanjaagt. 

"Kinderen moeten niet alleen goed kunnen fietsen, maar ook allerlei indrukken verwerken, het verschil tussen links en rechts kennen en bekend zijn met de route. Bovendien raken ze snel afgeleid. Daarom is het van groot belang dat ze het juiste gedrag kunnen inoefenen totdat het helemaal vanzelf gaat," aldus Radlobby-deskundige Palfinger. "De leeftijd van het kind speelt de doorslaggevende rol. Bij de kleintjes moeten ouders iedere stap in de gaten houden, terwijl veel kinderen tegen het eind van de basisschool geheel zelfstandig naar school kunnen fietsen."

6. Oefening baart kunst!

Goed leren fietsen doe je het beste in een veilige omgeving. Gaat je kind aan het verkeer deelnemen, dan moet het de volgende aspecten van het fietsen goed onder de knie hebben:

• Precies remmen om tijdig te stoppen voor hindernissen, kruispunten en andere gevaarlijke situaties
• Naar links en rechts afslaan, met duidelijke handsignalen
• Communiceren met andere verkeersdeelnemers via oogcontact
• Over de schouder kijken voor het afslaan, om te kijken of er geen inhalend verkeer aankomt
• Voorrang geven en oversteken bij gelijkwaardige kruispunten, dus zonder stoplichten of wegmarkering. Soms is het beter om even af te stappen en te lopen!

Eenvoudige fietsvaardigheidsspelletjes zijn handig om te oefenen met concrete situaties en hoe je je daarin dient te gedragen. Heb je wat inspiratie nodig? We hebben een aantal speelse oefeningen voor je op een rij gezet.

 

7.  Fietshelm en accessoires

Een perfect passende helm is onmisbaar. In veel landen is een fietshelm zelfs verplicht. Zo moeten kinderen in Oostenrijk tot de leeftijd van 12 jaar een helm dragen. Hoe je de juiste grootte voor je kind bepaalt, leggen we je hier uit.

Kinderen zijn niet alleen kleiner dan volwassenen, maar zitten op een fiets ook lager bij de grond. Daarnaast worden aan het begin van het schooljaar de dagen steeds korter en donkerder. Je kind moet daarom zo zichtbaar mogelijk zijn:

• Met felle of reflecterende kleding, zoals ons FLARE-fietsvest met reflecterende opdruk, wordt opvallen een heel stuk eenvoudiger.
• En bij weinig licht heb je naast de verplichte fietsverlichting ook veel aan reflectoren of reflecterende stickers op de helm, tas en kleding, bijvoorbeeld met onze GLAM-stickers. 
• Ook een fietsbel is in veel landen verplicht en helpt te voorkomen dat anderen je kind in het verkeer over het hoofd zien.

8. De schooltas veilig mee op de fiets

Gaat je kind regelmatig met de fiets naar school, dan is een fietsmand of bagagedrager met spanbanden een zinvolle aankoop. Op onze stadsfiets, de woom NOW, kun je bagage gemakkelijk meenemen. Die heeft namelijk een bagagedrager aan de voorkant, compleet met spanband, waardoor je kind een schooltas, skateboard en van alles en nog wat gemakkelijk kan meenemen.

Draagt je kind een rugtas op de fiets, dan verplaatst de last zich meer naar de rug. De extra spierkracht, motoriek en balans die daarbij komen kijken, kunnen uitdagend zijn voor je kind. Aangezien veel scholieren hun tas toch op de rug dragen, hebben we een aantal tips om dat veilig te doen:

• Oefenen: Vóór de eerste officiële rit naar school moet je kind goed hebben geoefend met afslaan en remmen met een rugtas om. Controleer of je kind veilig kan sturen en het evenwicht goed kan bewaren.
• De schouderbanden: Je kind moet de schooltas altijd om beide schouders dragen en de schouderbanden goed aantrekken. Zo kan de tas niet heen en weer wiebelen, wat het evenwicht kan verstoren. Idealiter heeft de tas nog een borst- en heupriem voor extra grip.
• Gewichtsverdeling: Hoe je de schooltas hebt ingepakt, maakt veel uit. Zware spullen, zoals boeken, wil je het liefst zo dicht mogelijk tegen de rug inpakken.
• Gewicht: Bedenk goed of je kind alles wat in de tas zit ook echt nodig heeft. Sommige voorwerpen, zoals een laptop of zware boeken, kunnen misschien beter in een kluisje op school blijven liggen.

Belangrijk: Let erop dat alle accessoires goed en correct zijn aangebracht en dat er geen gordels of riemen tussen de spaken kunnen belanden. Dat geldt trouwens ook voor lang haar, sjaals en schoenveters.

9. Wat je absoluut nooit moet doen op weg naar school

Voor een kind moet naar school fietsen leuk zijn. Toch zijn een aantal zaken echt uit den boze. De onderstaande dingen mag je nooit toestaan – niet op weg naar school én überhaupt niet in het verkeer:

• Harde muziek: Ook al is het niet verboden om op de fiets met een koptelefoon of oortjes in muziek te luisteren, het is bijzonder gevaarlijk doordat de oplettendheid van je kind drastisch afneemt. Luistert je kind naar zulke harde muziek dat het andere verkeersdeelnemers en hulpverleningsvoertuigen niet hoort, dan brengt het zichzelf en anderen in gevaar en begaat het ook nog eens een verkeersovertreding.
• Op de telefoon tijdens het fietsen: Net zoals je in de auto niet op je mobiel mag, moet je 'm ook op de fiets niet gebruiken. Een mobiele telefoon veroorzaakt afleiding, waardoor je kind in acute situaties niet op tijd kan reageren. Bovendien kan je kind een boete krijgen als het wordt betrapt.
• Fiets niet op slot zetten: Een fiets op het schoolplein die niet op slot staat, wordt al snel gestolen. Daarom moet je kind de fiets altijd op slot zetten, ook als het alleen maar even snel wat in een winkel gaat halen. Ben je nog op zoek naar een goed slot, overweeg dan eens ons LOKKI-fietsslot, gemaakt van gehard staal en met veiligheidsklasse 8.
• Roekeloos gedrag: Ook voor fietsers gelden in het verkeer bepaalde gedragsregels. Te dicht op elkaar fietsen, voorrang nemen, gevaarlijk inhalen … Dat kan echt niet!
• Naast elkaar fietsen: Kinderen hebben elkaar natuurlijk van alles te vertellen. Logisch dus dat ze tijdens het fietsen soms wat bij elkaar klitten – dat praat gemakkelijker. Maar kijk wel uit, want in veel landen gelden hier regels voor. In Nederland, Duitsland en Zwitserland is naast elkaar fietsen bijvoorbeeld alleen toegestaan als je ander verkeer daarbij niet hindert, en bovendien alleen met z'n tweeën. In Oostenrijk mag je daarentegen alleen maar naast elkaar fietsen op fietspaden, in fietsstraten, in woonwijken en in zogeheten Begegnungszonen, die vergelijkbaar zijn met Nederlandse woonerven.