Fietsen in herfst en winter – 5 tips om verkoudheid te voorkomen

Wind, kou, regen – en al snel begint je kind weer te snotteren. Veel ouders komt het vast bekend voor: als de dagen korter worden en de temperaturen dalen, krijgt je kind al snel een loopneus. Maar dat hoeft niet meteen te betekenen dat de fietsen de schuur in moeten. Matig intensieve beweging in de frisse lucht verhoogt de weerstand en is ook in de koude maanden goed voor zowel kinderen als hun ouders.

We hebben dr. Katrin Baumgartner, huisarts en moeder van twee, gevraagd ons wat tips te geven hoe we verkoudheid in de herfst en winter zoveel mogelijk kunnen voorkomen. “Kinderen zijn vrij vaak verkouden omdat hun immuunsysteem nog niet volledig is ontwikkeld en met elke nieuwe infectie bijleert. Elke nieuwe infectie maakt een kind weerbaarder, maar ouders maken zich daardoor juist zorgen om hun kind. Zo zien moeders en vaders er soms tegenop om lekker naar buiten te gaan. Maar als ze dit eenmaal hebben gedaan, zien ze in dat dit iedereen goeddoet en veel zorgen ongegrond blijken.”

Onze top 5 van tips van de expert voor fietsritten in de herfst en winter:

1. Hoe warm moet ik mijn kind kleden voor een fietsrit in de herfst of winter?

De uitdaging is hier de juiste balans in te vinden. Zo moeten kinderen niet rillen van de kou als het waait, maar ook niet meteen beginnen te zweten als ze tussendoor eens flink doortrappen. Tegelijkertijd heeft een kind voldoende bewegingsvrijheid nodig – een fietstocht in stijve regenkleding is toch minder leuk.

Daarnaast kan ieder kind een andere gevoelstemperatuur hebben: waar het ene kind het snel warm heeft, heeft het andere het juist snel koud. Belangrijk: dat je het zelf warm of koud hebt, wil niet zeggen dat je kind dat ook zo ervaart. Houd daar rekening mee. En pak kleine fietsfanaten niet te dik in – ze zijn op de fiets immers in beweging. Anders kunnen ze onder hun kleding oververhit raken. Neem in plaats daarvan liever een extra laag mee. Als jullie onderweg stoppen voor een pauze, kan je kind bijvoorbeeld een heerlijk zacht fleecevest aantrekken. Dan koelt het niet meteen helemaal af, zelfs als het tijdens het fietsen wat heeft gezweet.

Net als bij wandelen is ook bij fietsen het uiprincipe een beproefde methode – verschillende lagen kleding over elkaar aantrekken dus. Voor het tussenseizoen zijn natuurlijke materialen zoals wollwalk ideaal. Wollwalk (gekookte wol) is winddicht en temperatuurregulerend en voert zweet van het lichaam af. Ook de woom-productdesigners hebben hier over nagedacht: de jersey OFF met lange mouwen van superzachte bamboestof hebben we zelf ontwikkeld voor weer en wind. Het FLARE-vest met reflecterende opdruk beschermt je kind niet alleen tegen frisse wind en lichte regen, maar zorgt ook voor goede zichtbaarheid op grijze dagen – kies gewoon een maat groter en draag over de winterjas. Naast een dunne muts onder de helm kan ook een colsjaal helpen verkoudheid tegen te gaan als de temperaturen dalen. Trek de sjaal over de mond en neus om te voorkomen dat koude lucht meteen de longen binnenstroomt.

Overigens laten kinderen het meestal snel weten als ze het koud hebben of koude vingers hebben. Om erachter te komen of je kind het nog warm genoeg heeft, kun je ook met de hand in de nek of tussen de schouderbladen voelen. Als het hier koud aanvoelt, is voorzichtigheid geboden. Koude vingers en voeten hoeven niet meteen een teken te zijn dat een kind het koud heeft.

2. Tast fietsen in de kou het immuunsysteem aan?

Als ouders zich er zorgen over maken dat fietsen in de kou te vermoeiend is of zelfs het immuunsysteem van kinderen aantast, kan dr. Katrin Baumgartner ze geruststellen: “Matig intensieve beweging in de frisse lucht is leuk en geeft energie. Het lichaam wordt getraind, waardoor kinderen een betere weerstand krijgen.“ Belangrijk punt: zorg ervoor dat er een goede balans is tussen matig intensieve beweging en voldoende slaap in combinatie met de juiste voeding. Wat betekent dat precies?

• Beweging: als het weer kouder wordt, betekent dit natuurlijk niet dat kinderen geen behoefte aan beweging meer hebben. Ook nu hebben kinderen elke dag frisse lucht en lichaamsbeweging nodig – dat is op zich niks nieuws. Matig intensief fietsen is ideaal om het lichaam van kinderen in de koude maanden te activeren en fit te houden, of je kind nu dagelijks naar school en terug fietst of het kleine fietstochten maakt.
  
• Slaap: na een inspannende fietstocht heeft het lichaam van een kind tijd nodig om te herstellen door te slapen. 's Nachts herstelt het hele organisme, als het parasympathisch zenuwstelsel, deel van het autonoom zenuwstelsel, actief is. Het parasympatisch zenuwstelsel dient om lichaamseigen reserves op te bouwen. De hartslag vertraagt en het spijsverteringsstelsel doet alleen maar het hoognodige, zodat het lichaam tot rust kan komen. Bovendien komen 's nachts groeihormonen vrij, die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een kind. De voordelen van een fietstocht zijn duidelijk: door de lichaamsbeweging is je kind 's avonds goed moe, waardoor het meestal sneller in slaap valt. Het immuunsysteem kan alleen werken zoals het hoort als we genoeg slapen.
  
• Voeding: om het lichaam bij kou op een constante temperatuur te houden, moet het energie krijgen. Mensen hebben in de koude maanden meestal meer honger omdat ze meer calorieën nodig hebben – dat geldt voor groot en klein. Daarnaast heeft het immuunsysteem bepaalde spoorelementen nodig om ziektekiemen beter te kunnen afweren. Dit zijn onder andere zink, seleen en vitamine C en D. Noten en zaden, havervlokken, kip met rijst en dadels bevatten allemaal een grote hoeveelheid zink en seleen. Bloedsinaasappel, citroen, rozenbottel en koolsoorten bevatten veel vitamine C. En vette vis bevat vitamine D (zonvitamine), die ons lichaam zonder zonlicht niet zelf kan aanmaken.Warme, vers bereide maaltijden zoals een linzenstoofpot of kippensoep zijn perfect om de fietsfanaat kracht en energie te geven. En pap als ontbijt is 's morgens precies wat je kind nodig heeft als het op de fiets naar school gaat.

3. Hoe plan ik een fietstocht in de koude maanden?

Je kunt een fietstocht het best plannen op een dag waarop jullie als ouders genoeg tijd hebben. Op koude dagen moeten jullie niet alleen aan de juiste kleding denken, maar is het ook goed om een paar andere preventieve maatregelen te nemen:

• Neem in elk geval een warme drank mee tijdens de fietstocht – bijvoorbeeld ongezoete thee. Het best geef je je kind voor vertrek nog wat te drinken, want zoals eerder vermeld is het in de koude maanden belangrijk om de slijmvliezen vochtig te houden.
  
• Na de fietstocht is een warme maaltijd precies wat je kind nodig heeft. In het beste geval staat er al een grote kom soep of rijstepap met kaneel klaar ;)
  
• Met een warm bad sla je twee vliegen in één klap – dit bevordert de slaap en de stoom houdt de slijmvliezen vochtig.

Als jullie één tot twee keer per week zo'n fietstocht maken, wordt de routine al snel een ritueel waar je kind naar uitkijkt. “Vaste routines zijn aantoonbaar gezond omdat ze stressverminderend werken en het kind zekerheid geven, omdat ze weten wat gaat komen”, zegt Katrin Baumgartner.

4. Fietstocht in de herfst of winter: waar moet ik bij het uitstippelen van de route op letten?

Een paar dagen geleden renden de kinderen nog in korte broek door de tuin, en nu is het plots tijd om ze warm aan te kleden! Zo'n plotselinge daling van de temperatuur moet niet worden onderschat omdat het lichaam van je kind extra energie nodig heeft om te kunnen groeien. “In de herfst en winter is het daarom tijd om het rustiger aan te doen”, legt dr. Katrin Baumgartner uit. “Plan niet te veel activiteiten op één dag en let goed op het kind, maar ook op jezelf.” Voor fietstochten met je kind betekent dit het volgende:

1. Een stapje terug doen: in plaats van een lange fietstocht kun je op koude dagen beter voor een korter rondje kiezen om je kind niet te veel te vermoeien. Met koude handen en verminderde concentratie zit een ongeluk namelijk in een klein hoekje. Als dat gebeurt, is de pret misschien wel over en kun je de fiets net zo goed al stallen voor de winter.
   
2. Bekende routes: houd er rekening mee dat je kind eerst aan de weersomstandigheden moet wennen. Lagere temperaturen en een nat wegdek dus. Ook de remmen kunnen bij kou anders aanvoelen dan in de zomer. In plaats van nieuwe routes te ontdekken, kunnen jullie daarom beter voor bekende wegen kiezen die jullie nog van de zomer kennen. Zo voelt je kind zich zeker en is de fietstocht voor jullie als ouders beter te plannen. Kleine fietsspelletjes tussendoor maken het nog leuker en hiermee kunnen jullie bovendien de concentratie en behendigheid trainen.
   
3. Herstel: als jullie punt 1 en 2 ter harte nemen, zal fietsen voor je kind een geweldige manier worden om tot rust te komen, vooral na een drukke dag op school. In een park of bos kan je kind lekker cruisen en ook gewoon even van de rust genieten, zonder daarbij veel te hoeven praten.

5. Maakt fietsen ook in de herfst en winter gelukkig?

De dichte mist die urenlang, soms dagenlang boven de stad of het landschap hangt, maakt het voor ons soms moeilijk om van de bank af te komen en de deur uit te gaan. Daarbij kan een gezamenlijke fietstocht in de natuur op grijze dagen soms precies zijn wat jullie nodig hebben. Vooral in de herfst heeft de natuur heel wat moois te bieden: fiets over knisperende bladeren, raap kastanjes op of ga op zoek naar wilde dieren. Dat zorgt allemaal voor afwisseling, plezier en ontspanning. Daarbij komen ook veel gelukshormonen vrij om je kind tevreden en in balans te houden en het lichaam te helpen gezond te blijven.

“Met de juiste voorbereiding en door rekening te houden met de weersomstandigheden, kan fietsen ook in de herfst en winter veel kracht en energie geven”, concludeert huisarts Katrin Baumgartner. “Afhankelijk van waar je woont kun je het hele jaar door op de fiets stappen. Maar veiligheid staat voorop. Als het weer te slecht is, kun je de geliefde fiets beter laten staan en lekker op de bank kruipen of het gezellig maken in een warme kinderkamer.”